SOSYAL GÜVENLİK OLUŞUMU VE GETİRDİĞİ HAKLAR

Sosyal güvenlik sosyal riskler nedeniyle ortaya çıkan bir olgudur. Bireyler yaşamları boyunca çeşitli risklerle sık sık karşılaşmaktadırlar. Bu riskler hayatın her anında ortaya çıkabilecek ekonomik, sosyal  fizyolojik nedenlerle oluşabilecek ve yaşam kalitesini  etkileyen olaylardır.

Tarih boyunca en küçük birim olan aileden başlayarak, çeşitli geleneksel dayanışma yöntemleri ile sosyal güvenlik sağlanmaya çalışılmıştır. Zamanla toplumsal değişimler geleneksel koruma sisteminim etkinliğini yitirmesine sebep olmuştur. Dolayısıyla bireylerin, kendisine ve ailesinin karşılacakları sosyal tehlikeleri  önlemek için güvence arayışı sosyal güvenlik anlayışının oluşmasına  neden olmuştur. Sosyal güvenlik temelde oluşabilecek tehlikelere karşı yürütülen bir mücadeledir ve evrensel bir ihtiyaçtır.

Sosyal Güvenlik Vatandaşlara devletin sunmak zorunda olduğu bir yükümlülüktür. Asli kamu hizmetleri  arasında olup Anayasamız 60. Maddesi ile güvence altına alınmıştır.

Devletin yapmakta olduğu görevle bir mesleki veya sosyal risk yüzünden geliri veya kazancı kesintiye uğramış kimselerin başkalarını yardımına ihtiyaç kalmaksızın, geçimi ve yaşama ihtiyaçlarını karşılayan bir sistem olarak tanımlanan sosyal güvenlik kavramı; Uluslararası  Çalışma Örgütü’ne (ILO)göre ise; “toplumun kendi üyelerine bir takım kamusal tedbirlerle, hastalık, hamlelik, iş kazası, işsizlik, yaşlılık ve ölümden kaynaklanan tamamen veya esaslı bir şekilde kazanç  kaybının neden olacağı ekonomik sosyal zorunluluklara karşı sağladığı kuruma, tıbbi bakım tedariki ve çocuklu ailelerin desteklenmesidir.”şeklinde tanımlanmıştır.

Sosyal Güvenlik anlayışının temelini oluşturan  sosyal risk, kişilerin yaşamlarını idame ettiriken,  mesleklerini ifa ederken, hayatlarını, sağlıklarını  ve gelirlerini tehlikeye düşürebilecek veya değiştirebilecek tehlikelerdir. Gelecekte oluşabilecek belirsizlik içeren bir olgudur. Mesleki riskler, çalışma ifası süresince karşılaşabileceği iş kazası veya mesleklerinin sürekliliği esnasında oluşan hastalıktır. Sosya-ekonomik riskler sosyal yaşamını ve kazancını değiştiren etmenlerdir. Fizyolojik risk, hayatını idame ettirirken oluşan hastalık, analık, malullük gibi durumlardır.

Ülkemizdeki sosyal güvenliğin genel yapısı sosyal devlet anlayışıyla birlikte sigortacılık esaslarına dayanmaktadır. Sigortalılara verilecek sigorta yardımlarının hangi hallerde ve miktarda verileceği belirlenmiş olup, uzun ve kısa vadeli sigorta kollarında hizmet sunulmaktadır. Sosyal güvenlik sistemi, sosyal devletin gereği, özel sigortacılıktan farklı olarak birebir fayda/maliyet dengesi gözetilmeden oluşturulmuştur.

Sigorta sistemimizin finansmanı  alınan primler vasıtasıyla sağlanmakta olup, aktif sigortalılardan alınan primler, tüm sigortalıların ödemelerini karşılanmak üzere kullanılmaktadır.  Bu tür finansman dağıtım yöntemi olarak adlandırılmakta ve nesiller arası paylaşım esasına dayanmaktadır.

Uzun ve kısa vadeli sigorta kollarında hizmet sunan Sosyal güvenlik oluşumu ne gibi haklar getirdi;

Kısa vadeli sigorta kapsamında;

  • Sigortalıya geçiçi iş göremezlik süresince günlük geçiçi iş göremezlik ödeneği verilmesi.
  • Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması,
  • İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine,gelir bağlanması,
  • Gelir bağlanmış olan kız çoçuklarına evlenme ödeneği verilmesi
  • Hastalık va analık sigortasından sigortalıya hastalık ve analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçiçi iş göremezlik ödeneği.
  • Cenaze ödeneği
  • Askerlik ve doğum borçlanması hakları,

 

Uzun vadeli sigorta kapsamında;

  • Malullük sigortası kapsamında malullük aylığı,
  • Yaşlılık sigortası kapsamında yaşlılık aylığı ve toptan ödeme,
  • Ölüm sigortası kapsamında ölüm aylığı, ölüm toptan ödemesi ve aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği ile cenaze ödeneği,hakları

Genel Sağlık Sigortası kapsamında;

  • Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler finansmanı sağlanan tıbbi ürün ve hizmetlerinin verilmesi,
  • Genel sağlık sigortalısı ile hak sahiplerinin hastalıklardan korunması amacıyla ilgili kamu idareleriyle kişisel koruyucu sağlık hizmetleri politikaların tespitine ve etkin bir şekilde uygulanmasına katkı sağlanması,
  • Genel sağlık sigortalısı ile hak sahiplerini ve işverenleri Genel sağlık sigortalısı mevzuatından doğan hakları ve ödemeleri konusunda her türlü iletişim araçları ile bilgilendirilmesi hizmetleri verilmektedir.

Zahide ÇAKIR

MEYAD YÖNETİM KURULU ÜYESİ

Scroll to Top